Vilfredo Pareto
In 1889 trouwde hij met een niet onbemiddelde Russische gravin, die hem echter verliet voor een jonge bediende. Gelukkig erfde hij in datzelfde jaar een fortuin van een oom, waarvan hij een villa aan het Meer van Genève kocht. Inmiddels was de gravin ingeruild voor een jeugdige française.
Pareto’s naam duikt nog steeds in de hedendaagse handboeken economie op. Het bekendst is waarschijnlijk het Pareto-optimum. Dat is een situatie die eigenlijk niet beter kan. Gegeven de middelen waarover een samenleving beschikt, is in een Pareto-optimum de verdeling van die middelen zodanig dat bij elke herverdeling er iemand op achteruit gaat. Een kapitalistische samenleving onder de voorwaarde van volkomen concurrentie zou vanzelf een dergelijk optimum oproepen; een standpunt dat geheel in lijn was met zijn bewondering voor Adam Smith. Het probleem met het Pareto-optimum is wel dat er een hele reeks (in principe een oneindig aantal) optima bestaat. Wie van een bepaalde inkomensverdeling uitgaat en vervolgens aan het herverdelen slaat, komt uiteindelijk bij een Pareto-optimum uit. Maar wie van een andere verdeling uitgaat, komt ook ergens anders uit.
Pareto heeft zich ook met de inkomensverdeling beziggehouden. Hij onderzocht de verdeling in een aantal landen en kwam tot de conclusie dat bij een toename van het inkomen de verschillen ook reatief steeds groter werden. Met andere woorden, als je rijk bent, ben je ook heel erg rijk. Zijn onderzoek resulteerde in de zogenaamde 80/20-regel: 80 procent van de huishoudens moest het doen met 20 procent van het nationaal inkomen. Deze 80/20-regel, wel als de Wet van Pareto aangeduid, is later op alle mogelijke onderwerpen toegepast. U schijnt slechts 20 procent van uw garderobe 80 procent van de tijd te dragen, 20 procent van de klanten zorgt voor 80 procent van de omzet, enz.
Pareto behoort tot degenen die vanuit de exacte wetenschappen belangstelling opvatten voor de economie. Onze eigen Jan Tinbergen was aanvankelijk fysicus, John Maynard Keynes wiskundige, evenals Alfred Marshall en Paul Samuelson. Men ziet, Pareto verkeert in goed gezelschap. Het is dan ook geen wonder dat Pareto een voorstander van het gebruik van wiskundige technieken in de economie was. Huidige economen, die niet zelden halve wiskundigen zijn, herinneren dan ook graag aan deze versie van Pareto.
Des te interessanter is het dat Pareto later in zijn leven de wiskundige benadering van economische problemen vaarwel zei. Hij helde nu over tot de mening dat je de economie niet geïsoleerd moet bekijken, maar steeds in historisch en maatschappelijk perspectief moet plaatsen. Wie dan ook een handboek sociologie opslaat, zal Pareto ook daar tegenkomen en ook daar wordt hij gezien als één van de grote beoefenaars van het vak. Zo heeft hij een belangrijke theorie over maatschappelijke elites opgesteld.
Nadat hij gestopt was met werken (in 1911) trok hij zich met een groot aantal katten terug in zijn villa aan het Meer van Genève. Hij werd algemeen als een wat wereldvreemde kluizenaar gezien. Maar toch niet vreemd genoeg om een aanbod van Mussolini om in de Italiaanse senaat plaats te nemen, af te slaan. Hij stierf in 1923.
Voorpagina