Harvey
De berichtgeving rond natuurrampen is doorgaans nogal voorspelbaar. Maar in de nieuwsstroom rond de orkaan Harvey en de gevolgen voor de Amerikaanse stad Houston doken enkele interessante ideeën op. De verwoestingen zouden het gevolg zijn van de Amerikaanse individualistische ideologie. Preventie van overstromingen zou een onaanvaardbaar overheidsoptreden hebben vereist.
In Nederland zou bij een overstroming onmiddellijk naar de overheid worden gewezen. Die had dijken moeten bouwen of bestaande dijken hebben versterkt. In het algemeen gaat het om de houding tegenover collectieve goederen. Dat zijn goederen die niet door de markt kunnen worden geleverd, maar alleen door een ‘collectief’, meestal de overheid.
Geen aannemer zal op eigen initiatief een dijk bouwen. Hij moet opdracht krijgen van de staat, die de kosten omslaat over de burgers in de vorm van belastingen. In Nederland is in een vroeg stadium begrepen dat bijvoorbeeld polderdijken het best door de collectiviteit kunnen worden aangelegd en beheerd. De Afsluitdijk en de Deltawerken zijn recente getuigen van deze mentaliteit.
In de Verenigde Staten heerst een wat andere overtuiging. Go west young man en red jezelf. Zaken als overheid en belastingen horen daar niet niet bij. Waterbeheer, zoals dijkenbouw en het aanleggen van reservoirs voor overloop bij hoogwater, zouden dan een onaanvaardbare inmenging van de overheid zijn. Moet je maar niet in een kwetsbaar gebied gaan wonen, dat is je eigen verantwoordelijkheid. Ook de weerstand tegen de verplichte zorgverzekering Obamacare moet in dit licht worden gezien.
Maar klopt deze redenering wel? Om te beginnen moet de overheid toch aantreden in geval van natuur- of andere rampen. En wat te denken van een ander collectief goed, het leger? Weinig landen geven zo veel uit aan defensie als de Verenigde Staten, ook relatief in een percentage van het bruto binnenlands product.
Nu zijn defensie en dijken in een bepaald opzicht niet vergelijkbaar. Als individu kun je weinig doen tegen een buitenlandse indringer, maar een overstroming kun je ontwijken door ruim boven de zeespiegel te gaan wonen. Maar dan nog, als het geen overstromingen zijn, zijn het wel bosbranden of ander ongerief. Al met al blijft het een interessante vraag waarom de Amerikanen hun verschillende typen collectieve goederen zo verschillend waarderen.
Mini-essays