Chinees imperialisme
20 mei 2017
De periode tussen 1870 en 1914 wordt wel als het moderne imperialisme aangeduid. Het was de periode dat bijvoorbeeld een werelddeel als Afrika op niet zachtzinnige wijze tussen Europese landen werd verdeeld. Ook Nederland deed een duit in het zakje door zijn gezag over Nederlands-Indië te versterken; denk aan de Atjeh-oorlog.
Eén van de redenen voor die agressieve expansie van Europese landen was overproductie. De industriële revolutie kwam in de tweede helft van de 19de eeuw op stoom. Economen als Karl Marx en John Hobson wezen destijds op het feit dat het kapitalistisch systeem meer goederen produceerde dan de bevolking kon opnemen. Overproductie, of als men wil onderconsumptie, en daarmee stagnatie waren het resultaat.
Om de spullen toch kwijt te raken was het geboden nieuwe markten te openen. Als je de groeiende stroom Twentse textieltjes niet meer in Nederland kwijt kon, dan misschien elders in de wereld.
China lijkt nu op het punt aangekomen waarop zich de westerse landen rond 1880 bevonden. Miljoenen Chinese arbeiders zijn van het platteland naar de industriële bedrijven in de grote steden getrokken. Om al die arbeidskrachten aan het werk te houden moet er geëxporteerd worden. De opnamecapaciteit van China zelf is te gering. Dat betekent ook dat China zichzelf afhankelijk heeft gemaakt van de ups en downs van de wereldhandel. Een hapering van de export heeft onmiddellijke gevolgen voor de werkgelegenheid van miljoenen Chinezen.
Anderhalve eeuw later lijkt president en partijleider Xi Jinping op een wat meer beschaafde manier dan de westerse landen destijds iets te willen doen aan de Chinese overproductie. Zo horen we de communistische partijleider de zegeningen prediken van de globalisering. Maar bovenal verbaast de wereld zich over de zeer ambitieuze Chinese plannen om wereldwijd 1.000 miljard dollar te investeren in infrastructurele projecten als spoorlijnen, havens en energiecentrales. Eén van de projecten is de moderniserimg van de Zijderoute per spoor richting Europa.
Het effect van deze plannen lijkt vooralsnog onduidelijk. Hopen de Chinezen dat hun eigen bedrijven de orders krijgen? Het zou een oplossing zijn voor de overcapaciteit van hun staalindustrie. In elk geval zet China zichzelf als tweede economie van de wereld nadrukkelijk op de kaart.
Actuele Beschouwingen