ECB-rente
Zaterdag 13 juli 2013
Af en toe ziet u het bericht voorbij komen dat de Europese Centrale Bank (ECB) haar rentetarief heeft gewijzigd. Bij een renteverhoging bijvoorbeeld wordt het voor de ‘gewone’ banken in het eurogebied duurder als ze lenen bij de ECB. De bedoeling is dat zij, de banken dus, die hogere rente aan hun klanten doorgeven.
Het hoofddoel van de ECB is inflatiebestrijding. Als de prijzen harder dan 2 procent per jaar stijgen, zal de ECB haar rente verhogen. Banken vragen op hun beurt een hogere rente aan hun klanten en die klanten gaan vervolgens minder lenen en minder uitgeven. De opwaartse druk op het prijsniveau zal dan geringer worden.
De afgelopen crisisachtige jaren was van een renteverhoging uiteraard geen sprake, in tegendeel, de ECB heeft de rente verlaagd, voor haar doen vrij agressief zelfs, van ruim boven de 4 procent in de tweede helft van 2008 tot een half procent nu. Dit stevige gedrag waren we gewend van de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve, die mede als doelstelling heeft de bestedingen te beïnvloeden. De ECB, die opgericht is om de inflatie te bestrijden, was altijd relatief terughoudend met rentewijzigingen.
Helpt een lagere rentestand? Dat is nog zeer de vraag. En áls het helpt, gaat er al snel een half jaar overheen voordat de resultaten zichtbaar zijn. De bedoeling van een lagere rente is dat bedrijven meer gaan investeren en consumenten hun geld liever uitgeven dan op een spaarrekening zetten. Maar dat is vooral theorie, de laatste jaren heeft de theorie het wel vaker laten afweten.
Onder de huidige omstandigheden wordt min of meer normaal gedrag ‘overruled’ door grote onzekerheid. Onzekerheid over onze baan, over de verkoopbaarheid van onze woning, over ons pensioen. Dan kun je de rente verlagen wat je wilt, mensen gaan dan sparen en hun schulden aflossen in plaats van uitgeven. En waarom zouden bedrijven dan willen investeren? Ze raken hun producten toch niet kwijt.
Voor Nederland met zijn forse pensioenfondsen komt daar nog een apart probleem bij. Een dalende rente leidt tot een dalende dekkingsgraad. De beleggingen van de fondsen groeien nu immers langzamer aan. Als gevolg daarvan worden uitkeringen gekort en premies verhoogd, met consequenties uiteraard voor de consumptieve bestedingen.
Een goed-nieuws-show is dit allemaal niet. Het wachten is op een meer stabiele situatie, met minder onzekerheid. Onze Haagse politici kunnen daarbij een belangrijke rol spelen.
Actuele Beschouwingen