Crisis
Zaterdag 6 juli 2013
Zoals u weet verkeren we in crisis. De ernstigste crises sinds die van de jaren dertig, zo valt alom te vernemen. Maar hoe ernstig is de huidige crisis eigenlijk? Laten we om te beginnen eens naar wat cijfers te kijken.
In 2007 was de omvang van de Nederlandse economie, het bruto binnenlands product (bbp), zo’n € 560 miljard. Vorig jaar bereikte het bbp een hoogte van € 603 miljard. Een lichte groei, lijkt het, maar intussen stegen de prijzen ook en wel met ongeveer 10 procent. Houden we daar rekening mee, dan is de Nederlandse economie gemeten in goederen en diensten in de afgelopen vijf jaren gekrompen met in totaal 2 procent.
Dat lijkt nogal mee te vallen, zeker als je weet dat de overheid een groot deel van de tegenvaller heeft opgevangen met een toename van de staatsschuld. Een 2 procent kleiner nationaal product kan toch nauwelijks verantwoordelijk worden gesteld voor het gevoel van malaise dat ons bevangen heeft. Inderdaad is die 2 procent krimp als zodanig het probleem ook niet, er spelen andere factoren een rol.
In de eerste plaats is daar het feit dat de groei wegblijft in een systeem dat op groei is gebaseerd. Ook in een situatie van nul-groei gaat de toename van de arbeidsproductiviteit gewoon door. Jaarlijks verdwijnen tienduizenden banen door efficiëntere technieken en organisatievormen. Alleen economische groei kan dat werkgelegenheidsverlies compenseren. Maar als de groei wegblijft en zelfs omslaat in krimp, neemt de werkloosheid snel toe. De werkloosheid sprint in de loop van dit jaar naar 8 procent van de beroepsbevolking, een verdubbeling ten opzichte van 2007.
Een andere ontmoedigende factor heeft met vermogensverlies te maken. De meeste huishoudens bezitten een eigen woning, vaak hun grootste vermogenspost. Het ziet ernaar uit dat ook volgend jaar nog de huizenprijzen, zij het licht, blijven dalen. Al met al hebben woningen in de laatste vijf jaar dan bijna een kwart van hun waarde verloren. Op zichzelf al hebben dalende huizenprijzen een negatieve invloed op de consumentenbestedingen, in deze situatie gaan mensen ook nog eens hun hypotheek versneld aflossen. Een andere vermogenspost is het opgebouwde pensioen, liever gezegd het veronderstelde opgebouwde pensioen. Door tegenvallende beleggingsresultaten en een lage rente komen van dat front de afgelopen jaren alleen maar slechte berichten.
Het effect van vermogensafname is dat mensen gaan aflossen en sparen om hun toekomst zeker te stellen. In de winkels wordt het dan stiller. En dat versterkt de tendens naar toenemende werkloosheid nog eens.
Actuele Beschouwingen